DE BOEKELOSE MOLENS
Hoewel ik er nog geen foto voorbij heb zien komen,
heeft ook het dorp Boekelo een windmolen gehad, twee
zelfs.
Blijkbaar kon de Wissink’s möl in Usselo de aanvoer
van graan uit de omgeving niet aan en was de afstand
voor de Boekeler boeren naar de molens in Enschede
te ver want in 1869 werd er een nieuwe molen gebouwd
aan een weg die we nu nog Windmolenweg noemen. Het
was net als de Wissink’s möl een stenderkast.
Een molen in de nabije omgeving was voor de
boerengemeenschap van groot belang. Hier werd immers
de roggeoogst gemalen tot meel voor het dagelijks
brood. De molenaar was net als de smid dan ook een
vooraanstaande figuur in het dorp. Meer nog dan
bakkers en slagers want de meeste boeren hadden een
eigen bakspieker, slachtten zelf en zelfs bier
brouwde en jenever distilleerde men op het eigen
erf. De molen gold ook als bron voor goed of slecht
nieuws. Aan de stand van de wieken kon men zien of
er wat te vieren of te rouwen viel.
Van de eerste stenderkast in Bokel is weinig bekend.
Ze heeft er ook maar korte tijd gestaan, al in 1880
ging ze in vlammen op… “De een z’n dood is de ander
z’n brood”…dat moet ook de uit Ahaus afkomstige
molenaar Friedrich (Frits) Börgeling hebben gedacht
want de verkoolde resten van de oude molen waren nog
maar nauwelijks opgeruimd of hij bouwde in 1881 op
de hoek van de Windmolenweg en de Winterhaarweg aan
de overkant van waar de vorige had gestaan een
andere molen, nu een achtkantige bovenkruier die hij
had gekocht in de buurt van Boskoop waar ze als
poldermolen (gemaal om de waterstand op peil te houden)
had gediend.
Molens waren zeer kwetsbaar vooral voor
blikseminslag, ze stonden vaak op een verhoging
(belt)waar geen hoge bomen als bliksemafleider
omheen stonden zodat deze de molen uit de wind
konden houden. Ook bij storm loerde het gevaar. De
molen kon op hol slaan waarbij de assen en het
binnenste houten raderwerk zo verhit konden raken
dat er door wrijving brand ontstond.
Ook de molen van Börgeling ontliep zo’n triest lot
niet. Op 13 september 1918 werd bij een hevig onweer
de molen tot twee keer toe door de bliksem getroffen
en brandde tot de grond toe af.
Foto’s van de Boekeler molens heb ik niet kunnen
vinden, maar gelukkig was daar in die tijd de
Enschedese schilder Gerard Krol die de molen van
Börgeling twee keer vastlegde, als krijttekening en
als schilderij…….. Via zijn erfenis kunnen we ons
een beeld vormen van de molen rond 1900…
De Windmolenweg die al in Enschede bij de Marssteden
begint en de/het Molenveld in Boekelo zelf
herinneren nog aan de Boekeler molens terwijl in
het dorp ook een café de Windmolen was en we een
fysiotherapie vinden die de naam “de Windmolen”
draagt.
