In het depot van de
Oudheidkamer Twente
bevindt zich dit
schilderij van H.E. de
Groot.
Een ruw op het doek
gezette zandweg met
karrespoor, diep
ingesleten tussen de
heidevelden.
Ik vind het prachtig, de
grove penseelstreken die
de schilder gebruikte om
het voor ons vast te
leggen, passen precies
bij de woeste leegte die
het landschap rond
Enschede kenmerkte.
Hij schilderde het in
1906 toen de
verstedelijking al
opgang was gekomen.
Maar waar is dit? De
Oudheidkamer omschrijft
het als Broekheurnerweg
te Enschede.
Dit waag ik te
betwijfelen. In 1906 was
de Enschedese
Broekheurnerweg niet
veel langer dan die van
nu. Ze liep vanaf de
Haaksbergerstraat na de
fabriek van Jannink
schuin naar links en
eindigde bij de grens
met Lonneker even
voorbij de huidige
IJssalon van bakker
Heinink..
Ze kreeg die naam pas na
1899. Voorheen was het
de Ypkemeuleweg en
daarvoor noemde men het
Aardappelkelder waarmee
hoogstwaarschijnlijk de
daar gelegen
voorraadkelder van de
Veldkamper boeren werd
bedoeld. Ook fluisterde
men dat het een geheime
munitieopslagplaats was.
In ieder geval lijkt me
het schilderij daar niet
te zijn gemaakt. In 1906
stond Jannink er al en
waren er al huizen
gebouwd. Het zou wel
kunnen dat het de
Broekheurnerweg in de
gemeente Lonneker was.
Het kleine Enschedese
stukje sloot hier op
aan. Deze weg liep toen
helemaal door tot de
Riethermsteeg in het
Broekheurne waar zeker
zo’n landschap te zien
was. Pas in 1936 werd
het gedeelte bij
Tuindorp Broekheurne na
de kruising met de
Broekheurnerrondweg
officieel Geessinkdiek,
later Geessinkweg
genoemd.
Ik weet niet welke
motieven er voor de
gemeente achter zaten
maar men heeft het nodig
gevonden deze oeroude
uitvalsweg die ik op een
kaartje uit 1832 al
aantrof als
Broekheurnerweg ( weg
van Enschede naar
Alstede) in stukken te
knippen….. Fietsen
jullie even mee langs de
oude route?
We beginnen vanaf de
Haaksbergerstraat na
Jannink met het korte
stukje Broekheurnerweg.
We steken de
Getfertsingel over en
dan wordt het de Burg.
Van Veenlaan. Nu gaan we
rechts en nemen een
tipje van de
Zuiderstraat mee. Bij
bakker Heinink naar
links wordt het de Weth.
Elhorststraat,
vervolgens bij de
Ypkemeulestraat is het
opeens de Weth.
Gerbertstraat die even
later weer aansluit op
de Burg. van Veenlaan om
ten slotte te eindigen
in de Hulststraat bij
het tuindorp. Hier
staken we vroeger over
naar de Geessinkweg maar
daarvoor moeten we nu
eerst weer naar rechts
over de
Broekheurnerrondweg dan
naar links de
Geessinkweg op tot aan
de Riethermsteeg……
Je zou zeggen jammer
voor de historie van het
Broekheurne dat deze weg
ooit naar deze boerschap
genoemd al kilometers
daarvandaan eindigt op
de Getfertsingel.
Maar we zijn nog niet
klaar. Want wat vond ik,
om het spannend te
maken, op een kaart van
de gemeente Lonneker uit
1868? Hier zien we wat
we nu de Buurserstraat
is, vermeld staan als
Broekheurnerweg die
helemaal doorliep tot in
Buurse want ook dit
gedeelte van deze weg
dat in de gemeente
Haaksbergen ligt wordt
nog altijd
Broekheurnerweg genoemd.
Logisch want vanaf beide
kanten kom je in het
Broekheurne… Ook hier
was het in die jaren nog
woest en ledig en zou de
schilder zijn inspiratie
hebben kunnen opdoen.
Laten we de juiste
locatie dus maar aan
onze eigen fantasie
overlaten en genieten
van deze momentopname
van het Enschedese
buitengebied uit de tijd
van onze grootouders en
overgrootouders……Via
deze vaak moeilijk
begaanbare wegen reden
de boeren op dinsdag met
hun producten per wagen
naar de Enschedese markt
en weer terug. Een zware
klus. Bij droogte was
het mul en bij regen een
modderpoel. Alleen bij
zware vorst kon je over
de hard bevroren weg wat
sneller vooruit, maar te
voet ging het nog altijd
een stuk vlugger….
Ik kan er zomaar bij weg
dromen, denkend aan het
oude schoolliedje; “Een
karretje op de zandweg
reed” waarbij de voerman
door de eentonigheid van
het landschap en het
lage tempo in slaap
sukkelt en het
thuiskomen aan de
routine van zijn paard
overlaat…. Het liep
slecht af.
Riethermsteeg
