DE RUÏNES VAN DALENOORD

 

 

 

 



 De panden aan het Gronause Voetpad en de Knreedweg worden door de gemeente tot aan de rooilijn gesloopt..
 

 




Door de grote toestroom van arbeiders van buiten de regio naar de textielindustrie, heerste er aan het eind van de 19e eeuw grote woningnood in de stad. Mensen die een paar centen te besteden hadden, sprongen hier handig op in door in de gemeente Lonneker een lapje boerengrond te kopen en er een rijtje huurwoningen op te zetten. Ook boeren zelf zagen hierin een leuke bijverdienste. Regels waren er nauwelijks en men kon de huizen plaatsen waar men wilde. Het mooiste was natuurlijk zo dicht mogelijk bij een bestaande straat. Omdat deze vaak al vol waren, zette men de woningen er dwars op waarbij een klein voetpad vanaf die straat naar de huizen leidde. Deze paden met bijnamen als ’n Tuk, Weg langs de huus van Spits of Kiek in ‘t gat werden, nadat er meer woningen bij kwamen in de loop der jaren ook straatjes die vaak de naam dwarsstraat kregen. We kenden bijvoorbeeld twee Hengelosche dwarsstraten, een Deurninger dwarsstraat, een Gronausche dwarsstraat enz. Later kregen de meeste van deze dwarsstraten andere namen maar er bestaan er nog een paar zoals de Goormaatdwarsweg en de Wagelerdwarsstraat. Er kwam zelfs een nieuwe bij in 1993;de Brammelerdwarsstraat.
De gemeente wilde uiteraard een einde maken aan deze wildgroei en op 9 oktober 1896 werd de gemeentelijke bouwverordening van 1895 in Enschede sterk gewijzigd en aangepast aan de moderne tijd. Voorschriften voor hygiëne, rooilijnen enz. waren toen al veel strenger dan de landelijke woningwet die pas in 1902 van kracht werd. Deze voorschriften en de strenge naleving en handhaving daarvan maakten dat Enschede wat kwaliteit van behuizing voor arbeiders betreft, ver boven andere industriesteden uitstak.
                              
Dat er steng gehandhaafd werd, ondervond investeerder E. Dalenoord die in 1898 de regels aan zijn laars lapte en achttien arbeiderswoningen aan de het Gronausche Voetpad en de Kneedweg liet bouwen zonder rekening te houden met de voorgeschreven rooilijn. De gemeente reageerde meteen en deed hem een proces aan dat Dalenoord verloor. Hij dacht er nog mee weg te komen door zo snel mogelijk te zorgen voor huurders om zo de gemeente voor het blok te zetten, maar had niet gerekend op de doortastendheid van Enschedees nieuwe burgemeester Edo Bergsma die voordat Dalenoord zijn snode plannen ten uitvoer kon brengen de woningen tot aan de rooilijn liet afbreken zodat ze onbewoonbaar en waardeloos werden. Dalenoord accepteerde zijn nederlaag niet en procedeerde verder maar kreeg geen poot aan de grond. Twee jaar lang bleven de halve woningen, die inmiddels “de ruïnes van Dalenoord” waren gaan heten, nog overeind toen maakte de slopershamer de aspiraties van Dalenoord en de panden met de grond gelijk………

Op de foto worden de panden door de gemeente tot aan de rooilijn gesloopt hetgeen natuurlijk veel bekijks trok.



 

 




De afbraak van de woningen aan de Kneedweg trekken vel bekijks...
 

 




 

 



Afbraak van de woningen aan de Kneedweg in ca 1897..
 

 



Ruïne van Dalenoord in 1899