FEBRUARINIEUWS  2019
 

 

 







KLEPPERDEKLEPKLEPKLEP….


Weten we nog hoe het moet? Twee kleine houten plankjes op een bepaalde manier tussen je vingers geklemd houden schudden vanuit je pols en klepperen maar…….Het hoorde bij de seizoenspelletjes op straat, net als bij knikkeren of tollen. Als er iemand mee begon, volgde de rest als vanzelf.


Er was in onze jonge jaren zelfs een liedje over…..


Zing en klepper het mee bij "NOSTALGIE"




 

 




ERVE DE BRAKER


Gerrit ontdekt een oud schilderij
...

 




De echtgenotes en dochters van de textielbaronnen deden om de dagen niet in ledigheid te slijten, veel aan studie, muziek, schrijven, dichten, schilderen of handwerken. Dit gebeurde vaak in gezellige dameskransjes in een luxueuze omgeving waar het met deftige dames onder elkaar goed toeven was. Sommigen bleken over enig talent te beschikken en waar een even talentvolle Jan met de Pet veelal wegens geldgebrek niet verder kwam, kon men het zich in fabrikantenkringen veroorloven dure privé lessen te nemen van goede en bekende leraren…
Zo ook mevrouw J. Scholten-van Heek die dit aardige schilderij van het erve de Braker in 1900 op het doek vastlegde. Wie deze dame nu precies was, is met al die met elkaar verweven families met vaak dezelfde combinaties van namen moeilijk vast te stellen….Je hebt er een familie-expert bij nodig.
Voor mij is het schilderij een stukje geschiedenis van de buurt waar ik ben opgegroeid. Weliswaar was toen het oude erve de Braker, dat lag waar later de Helenastraat zou komen, al verdwenen,maar de naam leeft voort in het kleine wijkje waar de straten vrouwennamen dragen….
Overigens was mevrouw Scholten – van Heek maar net op tijd met haar schilderij. Nauwelijks was de verf droog of een notaris kondigde aan dat het hele erve met alle opstallen in de veiling ging. Ook op de 150 mooie eiken en ander levend hout van het erve kon geboden worden. Wat men in de advertentie akkerhout noemt zullen wel de houtwallen zijn geweest die vorm gaven aan het typisch Twentse coulisselandschap. Het worden er steeds minder omdat er boeren zonder enig historisch besef zijn die de wallen niet meer snoeien zoals eeuwen lang gebruikelijk was, maar volledig rooien alleen om een paar meter meer landbouwgrond…



ERVE DE BRAKER 
Twee volle dagen in de week
deed mevrouw Scholten- van Heek

aan wetenschap, kunst en cultuur.
Het gaf haar leven wat structuur.

Want wie niets meer om handen heeft,
zich snel in ledigheid begeeft.
Dus volgde ze ook schilderles
op donderdag van een tot zes.

Ze ging dan met haar leraar mee
naar plekjes rondom Enschede.
Zo schilderden ze samen vaker
bij het oude boeren erve Braker.

Daar tussen ’t koren en het kaf
viel ’t elitaire van haar af
en heeft ze ‘t huis, dat moet gezegd,
heel mooi op linnen vastgelegd..

De boerderij is er niet meer,
maar ‘t wijkje houdt de naam in eer.
Waarom dit alles mij zo boeit?
‘k ben bij de Braker opgegroeid..




           


 

 





DAMPO.........  DAAR LUCHT JE VAN OP...

Heeft de griep je al te pakken gehad of ben je nog verkouden?  Inwrijven met Dampo en diep inademen.
Het geneest de zwaarste 'valling'? We zochten het woord op en het betekent gewoon verkoudheid.
Mini heeft nog altijd een potje van dit spul achterin haar nachtkastje staan als het nodig mocht zijn in gure  tijden.
Ze maakt als het nodig is er zelfs haar eigen neusspray mee....   



        

 

 




ONZE OUDE SCHOOL IN HET NIEUWS


In onze wijkkrant ‘De Zuidwester’stond in februari jl. het volgende artikel;





 

 





             
 


DE VELE WEGEN DIE NAAR BROEKHEURNE LEIDEN   

In het depot van de Oudheidkamer Twente bevindt zich dit schilderij van H.E. de Groot.
Een ruw op het doek gezette zandweg met karrespoor, diep ingesleten tussen de heidevelden.
Ik vind het prachtig, de grove penseelstreken die de schilder gebruikte om het voor ons vast te leggen, passen precies bij de woeste leegte die het landschap rond Enschede kenmerkte.
Hij schilderde het in 1906 toen de verstedelijking al opgang was gekomen.
Maar waar is dit? De Oudheidkamer omschrijft het als Broekheurnerweg te Enschede.
Dit waag ik te betwijfelen. In 1906 was de Enschedese Broekheurnerweg niet veel langer dan die van nu. Ze liep vanaf de Haaksbergerstraat na de fabriek van Jannink schuin naar links en eindigde bij de grens met Lonneker even voorbij de huidige IJssalon van bakker Heinink..
Ze kreeg die naam pas na 1899. Voorheen was het de Ypkemeuleweg en daarvoor noemde men het Aardappelkelder waarmee hoogstwaarschijnlijk de daar gelegen voorraadkelder van de Veldkamper boeren werd bedoeld. Ook fluisterde men dat het een geheime munitieopslagplaats was.
In ieder geval lijkt me het schilderij daar niet te zijn gemaakt. In 1906 stond Jannink er al en waren er al huizen gebouwd. Het zou wel kunnen dat het de Broekheurnerweg in de gemeente Lonneker was.
Het kleine Enschedese stukje sloot hier op aan. Deze weg liep toen helemaal door tot de Riethermsteeg in het Broekheurne waar zeker zo’n landschap te zien was. Pas in 1936 werd het gedeelte bij Tuindorp Broekheurne na de kruising met de Broekheurnerrondweg officieel Geessinkdiek, later Geessinkweg genoemd.
Ik weet niet welke motieven er voor de gemeente achter zaten maar men heeft het nodig gevonden deze oeroude uitvalsweg die ik op een kaartje uit 1832 al aantrof als Broekheurnerweg ( weg van Enschede naar Alstede) in stukken te knippen….. Fietsen jullie even mee langs de oude route?
We beginnen vanaf de Haaksbergerstraat na Jannink met het korte stukje Broekheurnerweg. We steken de Getfertsingel over en dan wordt het de Burg. Van Veenlaan. Nu gaan we rechts en nemen een tipje van de Zuiderstraat mee. Bij bakker Heinink naar links wordt het de Weth. Elhorststraat, vervolgens bij de Ypkemeulestraat is het opeens de Weth. Gerbertstraat die even later weer aansluit op de Burg. van Veenlaan om ten slotte te eindigen in de Hulststraat bij het tuindorp. Hier staken we vroeger over naar de Geessinkweg maar daarvoor moeten we nu eerst weer naar rechts over de Broekheurnerrondweg dan naar links de Geessinkweg op tot aan de Riethermsteeg……
Je zou zeggen jammer voor de historie van het Broekheurne dat deze weg ooit naar deze boerschap genoemd al kilometers daarvandaan eindigt op de Getfertsingel.
Maar we zijn nog niet klaar. Want wat vond ik, om het spannend te maken, op een kaart van de gemeente Lonneker uit 1868? Hier zien we wat we nu de Buurserstraat is, vermeld staan als Broekheurnerweg die helemaal doorliep tot in Buurse want ook dit gedeelte van deze weg dat in de gemeente Haaksbergen ligt wordt nog altijd Broekheurnerweg genoemd. Logisch want vanaf beide kanten kom je in het Broekheurne… Ook hier was het in die jaren nog woest en ledig en zou de schilder zijn inspiratie hebben kunnen opdoen.
Laten we de juiste locatie dus maar aan onze eigen fantasie overlaten en genieten van deze momentopname van het Enschedese buitengebied uit de tijd van onze grootouders en overgrootouders……Via deze vaak moeilijk begaanbare wegen reden de boeren op dinsdag met hun producten per wagen naar de Enschedese markt en weer terug. Een zware klus. Bij droogte was het mul en bij regen een modderpoel. Alleen bij zware vorst kon je over de hard bevroren weg wat sneller vooruit, maar te voet ging het nog altijd een stuk vlugger….
Ik kan er zomaar bij weg dromen, denkend aan het oude schoolliedje; “Een karretje op de zandweg reed” waarbij de voerman door de eentonigheid van het landschap en het lage tempo in slaap sukkelt en het thuiskomen aan de routine van zijn paard overlaat…. Het liep slecht af.


 

 




MAILTJE VAN EEN KLASGENOTE


Op 30 december jl. kwam tot onze grote verrassing een mail van een klasgenootje binnen waarmee we tot heden toe nog niet het genoegen hadden opnieuw kennis met haar te maken en te verwelkomen…
Maar als het goed is? ….. Lees maar even mee…   


Beste Mini,
Zonet je laatste mail weer even gelezen en wel met veel genoegen; je hebt een hele vlotte “pen”.
Tot nu toe ben ik nog niet op een reünie verschenen: andere toevallige afspraken.
Maar mijn goede voornemen voor ‘t komende jaar is o.a. om dat in november 2019 wel in te plannen.
Bij leven en welzijn dan want je weet maar nooit op onze leeftijd!
Alle goeds gewenst voor het komende jaar en hopenlijk zien we elkaar.
Hartelijke groet Mia ‘t Hart-Berfelo


Om die "vlotte pen" moest Mini wel even lachen want ja, die is natuurlijk aan Gerrit voorbehouden. Hij is de bedenker van verreweg de meeste ideeën, verhalen en gedichten die hij voor onze website inbrengt. Daarnaast is hij ook de bedenker van de tekstjes in de aankondigingen van de 'Oald Nieuws' mailing. 
We hopen van harte dat het Mia lukt om op 1 november as. te komen zodat we de kennismaking kunnen vernieuwen sinds in 1957 onze wegen zich gingen scheiden en we nu ontzettend benieuwd  naar haar zijn en naar haar levensverhaal...


 

 




WATEROVERLAST EN IJSPRET


Een oude krantenfoto uit de jaren dertig van de Broekheurnerweg in de grote bocht bij Café de Sport (de Vos) en Motorhuis Piet van Dijk.
Het plaatje kan genomen zijn voor het ouderlijk huis van onze Ria… Wie van onze klasgenoten in de buurt woonde, moet het herkennen want tot in de vijftiger jaren zag het er nog zo uit.. We zien het boerderijtje op de hoek van de Helenastraat. Alles is nu verdwenen of vervangen door nieuwbouw, alleen het boerderijachtige gebouw helemaal rechts van Zaadhandel Kootstra staat er nog……
Zoals al in de tekst bij de foto staat vermeld, was er vaak wateroverlast en stonden de Broekheurnerweg en ook het begin van de Ypkemeulestraat vaak onder water….
Nog voor de oorlog werd dit enigszins verholpen door de grootste boosdoener de Lippinkhofsbeek waar op een zijtak langs de Helenastraat al in de 12e eeuw de Ypkemeule (watermolen) draaide te verleggen. Ongeveer bij het ouderlijk van Gery werd de loop verlegd onder de Broekheurnerweg door en over de tuinderij van Anderson naar het eind van de Frederikastraat waar de riolering van deze straat er op uit kwam. Verder liep de voorheen heldere beek dan als een smerig open riool compleet met ratten langs de oude Elisabethstraat naar de riolering van de Haaksbergerstraat….
Toch zorgde de wateroverlast tegenover café de Sport ook een keer voor grote ijspret.
Het moet begin jaren vijftig zijn geweest toen het ondergelopen land door een snelle ingevallen strenge vorst bevroor en er een mooie ijsvlakte ontstond….. Wellicht aangemoedigd door en met hulp van zijn stamgasten besloot de Vos er een ijsbaan aan te leggen….. Tegen vijf uur die middag was het zover en konden de schaatsliefhebbers hun hart ophalen. Gerrit herinnert zich nog de grote drukte en dat er zelfs muziek werd gemaakt door een accordeonist. Een buurman uit de Frederikastraat die graag een borreltje lustte en wegens de hem altijd omringende geur van jenever de bijnaam Bols-waaier kreeg, wierp zich op als baanveger en verdween telkens nadat hij wat dubbeltjes als fooi bijeen had gesprokkeld in het café voor een verwarmend opkikkertje…. Een goed voorbeeld dat ook door veel schaatsers werd gevolgd en dat was precies waar het de kastelein om te doen was geweest…

 


 

 




ZOEKPLAATJE


We zijn alweer aan het einde van onze nieuwsaflevering.
Tot onze grote spijt kunnen we vanaf januari geen puzzeltje meer presenteren die we gewoonlijk als laatste onderwerp hadden. Het schijnt dat de externe website van de puzzelmaker waar we van afhankelijk waren ermee gestopt is. Daarmee zijn al onze voorafgaande puzzeltjes meteen ook niet meer werkzaam.   
Hiervoor in de plaats hebben we een foto gekozen waarvan we een gedeelte hebben  uitgesneden. Een bekende plek die vast iedereen wel raden kan.
Dus…….. roept u maar!!  


 







 

 

 

TOP

HOMEPAGE