Ik weet niet meer zeker of het de
aardewerkfabriek Aurora of die van de Boer was
die we tijdens ons verblijf in Workum bezochten,
maar ik denk haast wel de laatste want dat was
de grootste.
Fries aardewerk met als bekendste Makkum was
toen nog in trek en bijna ieder stadje had wel
een plateelbakkerij zoals dat toen heette. Men
maakte vooral aardewerk in Delfts Blauw vaak met
afbeeldingen van stad of dorp voor het toerisme,
maar ook wel serviezen etc.
Tijdens de bezichtiging kon je ook een bord of
vaasje kopen. Ikzelf was er niet kapot van maar
ik weet dat er in menig ouderlijk huis van
Stevenfense Workumgangers zo’n souvenirtje te
vinden was.
Wie tot die gelukkigen behoort, moet voor de
aardigheid eens onder op zijn of haar stukje
aardewerk kijken naar een signatuur. Is dat JH,
dan ben je in het bezit van een werkje van Jopie
Huisman de latere kunstschilder.
Jopie Huisman die in 1922 in Workum werd geboren
als Jotje, tekende en schilderde er in zijn
jeugd al lustig op los. Onderwerpen vond hij
genoeg in zijn omgeving. Hij behaalde zijn
huisschilderdiploma maar vond daarin geen werk.
Wel kon hij in 1939 aan de slag bij
de aardewerkfabriek Aurora in zijn woonplaats
als plateelschilder. Hij beschilderde het
aardewerk met bloemmotieven of landschappen. In
de oorlog wordt hij opgepakt en te werk gesteld
in Duitsland. Na een bombardement weet hij te ontvluchten
en via omwegen weer in Workum terechtkomt waar
hij onderduikt.
Na de oorlog doodt hij zijn tijd met vissen,
schilderen en tekenen en werkt af en toe nog als
plateelschilder maar nu bij de Boer.
In 1951 begint hij met een collega een eigen
aardewerkatelier. De schilderingen zijn fraai
maar van zakendoen hebben de heren geen kaas
gegeten en ook het door hen geďntroduceerde koud
glazuren is een mislukking. In 1953 gaat het
bedrijfje dan ook failliet. Hij moet een gezin
onderhouden en wordt op aanraden van zijn broer
die zelf een oud-ijzerhandel heeft, lompenboer
in Workum, maar hij blijft schilderen. In
1959 verhuist hij naar Franeker om bij zijn
broer als vertegenwoordiger in dienst te treden.
In 1963 begint hij weer voor zichzelf in lompen
en
oude
metalen en is de eerste expositie van zijn
schilderijen in Harlingen. Jopie is een
kleurrijke man, daarbij zeer sociaal en kan met
hoog en laag goed opschieten, is een geboren
verteller van sterke verhalen en wordt bekend
door zijn optreden in het TV programma, van
Gewest tot Gewest, waarin hij vertelt dat hij
zich nooit wast, omdat het lichaam een
zelfreinigende functie heeft. Of dat waar was……
In 1973 loopt Jopie’s huwelijk op de klippen
hetgeen een grote impact heeft op zijn
schilderijen.
Niet langer zijn het landschappen maar
indringende, sterk realistische onderwerpen. Het
bekendste voorbeeld hiervan is het schilderij;
”Broek van een koemelker.”
Zelf zegt hij hierover;
“In 1973 raakte ik
plotseling in grote privéproblemen. Ik was
helemaal op mezelf teruggeworpen. Toen vond ik
tussen rommel een oude broek. Een afgetobde,
tachtig keerverstelde, smerige melkersbroek. Ik
zag mezelf daarin; een heel grote verlatenheid.
Ik heb hem meegenomen en geschilderd. Ook omdat
andere mensen herkenden wat ik geschilderd had,
is het mijn redding geweest. Eigenlijk is het
een zelfportret."
Hij schildert daarna minutieus oude gebruikte
kleren, schoenen, speelgoed en voorwerpen die
hem aanspreken of ontroeren. Het is met dit werk
dat Jopie Huisman bekendheid krijgt bij het
grote publiek. Zijn werk gaat nu ook naar
tentoonstellingen in het land. Maar als er
tijdens een expositie in Nuenen schilderijen
worden gestolen, stopt hij hiermee. Ook verkoopt
hij niet meer aan onbekenden. Volgens hem komt
het dan alleen terecht bij de happy few terwijl
het is bedoeld voor iedereen. Hij ruilt ze
liever voor een pak paling met een arme sloeber
of schenkt ze aan iemand die hij bewonderd en in
zijn ogen een schilderij heeft verdiend.
Zo was hij een groot bewonderaar van Abe Lenstra
en wilde hij met alle geweld diens
voetbalschoenen schilderen. Voor de camera van
Gewest tot Gewest doopt hij daartoe de eerste
penseel in de verf. Jopie die normaal geblokte
woudloperhemden draagt heeft speciaal voor deze
gelegenheid en uit respect en eerbied voor Abe
een nieuw overhemd gekocht. Het doek krijgt een
ereplaats in de catacomben van het Abe Lenstra
Stadion in Heerenveen.
Omdat hij niet meer verkoopt,is de voorraad
aan
schilderijen zo groot dat in 1986 wordt besloten
in Workum een museum te openen. Dit is door de
grote toeloop al snel te klein en in 1992 wordt
een groter pand betrokken waarvan de voorgevel
in roestbruin, verwijzend naar zijn
oud-ijzerhandel, is uitgevoerd.
Jopie Huisman die door zijn liefde en aandacht
voor het afgedankte en de verschoppelingen van
de samenleving door Freek de Jonge bij de
opening van het museum de schilder van het
mededogen werd genoemd, overleed in 2000.
Hij was een, in het vakjargon, autodidact d.w.z.
dat hij zichzelf ontwikkelde en nooit schilder-
en tekenlessen heeft gevolgd of op een
kunstacademie heeft gezeten.
Ik maak jullie deelgenoot van mijn
bewondering voor deze eigenzinnige Fries omdat
het zomaar kan dat met een beetje geluk een van
ons in het bezit is van een origineel stukje
door Jopie Huisman gedecoreerd Workums
aardewerk.
Maar het meest fascineert mij de
gedachte dat we hem toen we in 1957 in Workum
waren met zijn handkar of bakfiets als
lompenboer tegen hadden kunnen komen.
En.. misschien is dat ook wel gebeurd………
Wie nog eens naar Workum gaat om oude
herinneringen op te halen, raad ik een bezoek
aan het Jopie Huisman Museum van harte aan.
