DE KOZAKKEN IN ENSCHEDE
 

 

 



Aquarel Intocht Kozakken op 18 november 1813...
 

 





In 1813 was Enschede al voorbereid op de bevrijding van het Franse juk onder Napoleon.
De eerste Kozakken hadden zich aangediend in Oldenzaal, Hengelo en Delden. Ze waren voorboden van de nieuwe vrijheid.
Op dinsdag de 18de november 1813 in de middag omstreeks half drie reed plotseling een troepje dezer ruwe krijgers op hun kleine paarden de Espoort binnen. Ze reden door de Langestraat langs het Stadhuis naar het Marktplein en vandaar weer terug naar het huis van maire Jan Bernhard Blijdenstein (de burgemeester van onze stad in de Franse tijd).
Daar maakten ze halt en bonden hun paardjes aan de palen met schommelkettingen die voor het huis stonden van de maire, het huis dat in 1928 bestemd was voor openbare leeszaal en indertijd was afgebroken om verplaatst te worden.
Het was de 18de november juist “koude kermis”, de St. Maartensmarkt en de stad was vol boeren, die nieuwsgierig de vreemde gasten aangaapten. Naast de Espoort op de hoek van de Haverstraat stond toen een herberg op de plaats waar nu de winkel is van C.&A. Brenninkmeyer. In die herberg werd met kermis gedanst, evenals dat in onze tijd nog gebeurde in de herbergen bij de Veldpoort van Hesselink, Kaldewaai en Maseland.
De Kozakken mengden zich in die herberg al spoedig tussen de paren en namen zelfs aan het dansen deel, met het gevolg dat een boerenmeisje zich zo met dansen vermoeide, dat zij aan de gevolgen overleed. De boeren, die voor de kermis naar de stad waren gekomen, voelden zich bij die vreemde soldaten niet erg op hun gemak en reden spoedig met hun wagens de stad uit. Gelukkig trok het troepje ’s avonds weer terug naar Oldenzaal.
Er zullen nu geen inwoners meer leven in Enschede die over deze Kozakken van ooggetuigen hebben horen vertellen en ons nog kunnen mededelen hoe ze elkaar, geheel ontkleed, op de plaats bij het vroegere hotel de Klomp, onder de daar staande pomp schoon pompten, hoe ze jenever  met peper dronken en in het oude huis van de familie Elderink van 1783 in de nog bestaande keuken grote stukken vlees aan het spit braadden.
Het Elderinkshuis dat het oudste huis van Enschede is was voorheen eerst nog een herberg, genaamd  “de “Lindeboom”.
Aan het bezoek van de Kozakken herinnert ook nog het onlangs in plantsoen veranderde Kozakkenkerkhof. De man die daar indertijd het eerst werd begraven, had, daar hij de taal der Kozakken enigszins machtig was, hen begeleid naar Deventer en daarvan den bijnaam ‘de Kozak” behouden.



DE KOZAKKEN IN ENSCHEDE
Een troep vreemde ruiters kwam door de Espoort,
ze hadden over Eanske en ‘koale kermis’ gehoord
Ze kwamen naar hier in roerige tijden,
om de stad van het Franse juk te bevrijden.

Het was een apart volkje en ze zochten vertier,
met drank, dans en de deernkes van hier.
Het ging goed tekeer in de herberg op de hoek,
dat niet veel hebben moest van het ruwe bezoek.

Tegen de avond weer deining bij De Klomp,
opnieuw ‘koale kermis’ aldaar bij de pomp.
Ze hielden flink huis in het Elderinkshuis,
en propten zich vol bij het keukenfornuis.

Ze waren gekomen om te helpen in de strijd,
en een einde te maken aan de napoleontische tijd.
Er was veel commotie, zo staat ergens vermeld,
pas toen ze vertrokken werd de rust weer hersteld.



 

 



Elderinkshuis met de schommelkettingen - ca 1915...
 

 



Kozakkenpark op de hoek G.J. van Heekstraat - Goolkatenweg..