EEN SCHEEPJE...
Natuurlijk beginnen we ook deze keer met muziek en zang. Het liedje komt ons bekend voor maar we herinneren ons niet of we het op school gezongen hebben. Het gaat over de koopvaardij-schepen van de VOC die in de Gouden Eeuw rijk beladen terugkwamen uit de oost… na een dergelijke lange en zware reis moest er ruimte zijn voor een verzetje van de bemanning...
Een deel van de tekst kunnen we allemaal meezingen.. hojohojohojohojo...
Zing en luister mee bij "NOSTALGIE"
ZOERKOOL
Wat hebben we in Enschede met zuurkool? Gerrit vertelt er over…
“Keesje kom je eten
de tafel is gedekt.
Raad eens wat we eten,
zuurkool met spek.
Hoeveel borden lust jij wel?”
Als de meiden met dit versje aan het touwtje springen waren en er lonkten geen spannender avonturen, sprongen we wel eens mee, maar het grote aantal borden dat ik daar haalde, kon ik natuurlijk niet op. Maar het was en is nog altijd een van mijn lievelingskostjes. Lekker met spekjes en worst, stamppot of los, daarbij is het zeer gezond en bevat veel vitamine C.
Zuurkool heeft in Twente en in het bijzonder in Enschede een traditie.
Op Dankdag, de eerste woensdag in november kwamen de vrouwen bij elkaar om “Zoerkool te snieën” Van te voren had men op de markt bij de Oldenzaalse boeren een grote voorraad “boeskool” (witte kool) ingeslagen want de beste kwaliteit kwam toch oet Old’nzel….
Het was een gezellig onderonsje waar iedereen die er niet bij was, zoals dat bij dameskransjes hoort, over de tong ging en de nodige alcohol werd geconsumeerd want; “zonder börrelke bie’j ’t weark zol ‘n zoerkool nich good pekkeln in ’t vat.”
Ook mijn moeder maakte in mijn kinderjaren zelf nog “zoerkool in ’t vat”. Ik heb er zo vaak bij gestaan dat nog precies weet hoe het moet. Wij hadden een grote Keulse pot in de kelder waarin de zuurkool werd bereid. De witte kool werd in reepjes gesneden en daarna werd steeds een laagje in de port gelegd en bestrooid met wat zout tenslotte werden een scheut karnemelk en wat peperkorrels toegevoegd. Was de pot bijna vol dan werd er gestampt tot er vocht vrijkwam. Een ronde houten deksel met gaatjes werd er op gedrukt en als het vocht door de gaatjes boven kwam, werd er om de druk erop te houden een zoerkoolsteen ( een flinke veldkei) op gelegd. Daarna dekte moeder het geheel met een paar theedoeken af. Na drie tot vier weken was de zuurkool klaar. Een deel van de oogst werd wel eens geruild met mijn tante die iets dergelijks met snijbonen deed. Toen de verpakte zuurkool op de markt kwam was het met de eigen productie voorbij….
Wat was nu de speciale band van Enschede met zuurkool?
Eerst nog even een bekend liedje (ook wel het Oldenzaals volkslied genoemd) dat vaak tijdens het carnaval in Oldenzaal werd gezongen op de wijs van O’ Denneboom.
“O’ Old’nzel, O’ Old’nzel wat hes doe mooi’n boeskool “( bis)
En dan volgt spottend;
“Al is ’n boeskool nog zo rot, in Eanske doot z’em in de pot,
O Old’nzel” enz.
Waarom hadden we in Enschede zo’n grote behoefte aan boeskool, zelfs van slechte kwaliteit.
Hiervoor moeten we terug naar het jaar 1813. Een groep Kozakken komt Enschede binnen op weg naar Deventer om het leger van Napoleon de genadeslag toe te brengen.
Ze bleken hongerig en naast brood en vlees, plunderden ze een groot deel van de zuurkoolvoorraad van het stadje en namen, toen ze verder trokken, zadeltassen vol mee. Ze waren er dol op vooral in combinatie met jenever… Niet vreemd want zuurkool was een vinding van ruitervolken uit Mongolië waarmee de Kozakken contacten onderhielden……
Ook de Oost-Europese legers die na de Kozakken door Enschede trokken, eisten hun portie zuurkool op zodat de hele nieuwe oogst van dat jaar verloren ging. Sinds 1813 legden de Enschedese huisvrouwen dan ook een extra grote voorraad zuurkool aan want je kon nooit weten of er weer ongenode, hongerige gasten kwamen voor inkwartiering…..
Op de foto boven; ”vrouwleu bie ’t zoerkool snieën.”
Zo, en noe rap an toafel veurdat d’r ’n hongerig’n Kozak achterum keump…..
VAN STEVENFENNESCHOOL TOT 'HET STEVENFENNEHUIS'
Mini was op 5 maart jl. bij DE OPENING aanwezig om het nieuwe verzorgingshuis in onze oude school eens te bekijken en met verbazing stelde ze vast welk een transformatie er binnenin heeft plaatsgevonden om het een waardig zorghuis te laten zijn voor ongeveer 20 bewoners.
Het was er gezellig druk die middag en iedereen werd door de medewerk(st)ers goed onthaald en geïnformeerd over het reilen en zeilen voor de in het nieuwe onderkomen..
Hoewel ze, behalve haar zus, maar één bekend gezicht zag hoorde je hier en daar kreten zoals; "oh kijk, ... dit was mijn 1ste klas" of .... "dit was het handarbeidlokaal, daar maakten we dingen van klei en we keken er ook film" , en "hier was het kantoor van meneer Buma"...
Als razende reporter maakte ze voor ons foto’s en het volgende verslag…
Kijk bij "OPENING STEVENFENNEHUIS" of onder het kopje "ACTUEEL".... en verbaas u.!!
PERSONEEL GEVRAAGD
In de oorlog waren Duitse soldaten in onze school ondergebracht. Toen alles weer in de oude staat was hersteld en het onderwijs weer op gang kwam, moest de school natuurlijk netjes onderhouden worden en werden er schoonmaakster (nu noemen we dat; interieurverzorgsters) gevraagd.
Eerlijk gezegd kunnen we ons niet herinneren ze ooit gezien te hebben. Wel moesten we zelf als straf wel eens papiertjes en ander afval van het schoolplein of onder de banken in de klas opruimen.
Wie weet nog wie die schoonmaaksters waren? Misschien wel jouw moeder of buurvrouw!
SCHILDERIJ
We kennen allemaal wel de mooie magisch realistische schilderijen van klasgenoot Hans.
Hans en Gerrit hebben nu afgesproken om bij enkele schilderijen een passend rijm te maken. Natuurlijk willen ze jullie deelgenoot maken van dit initiatief.
We beginnen met het schilderij “OVERVLOED”
Hans toont ons een vrolijke en kleurrijk werk dat hij “OVERVLOED” noemde en waarin hij de verleidingen en verlokkingen van de consumptiemaatschappij op humoristische wijze op de hak neemt. Hij deed er de inspiratie voor op tijdens een bezoek op een zonnige zomerzondagmiddag aan de recreatieplas van het Rutbeek. Iedereen kan begrijpen waarom….
We zien twee volwassenen die een kind aan de hand in de zee van overvloed leiden om kennis te maken met de geneugten van het consumeren. Het jongetje dat van de hamburger springt, is er al “door” terwijl de jongen rechts vooraan zijn buit aan reuzensmarties binnen heeft. Ook twee oude dames die de mindere tijden nog hebben meegemaakt wagen zich voorzichtig pootje badend in de weelde om na al die schrale jaren eindelijk mee te kunnen profiteren….. De personen die zich al in de overvloed en weelde hebben gebaad en gewenteld, buiken uit op het strand….
Het onverbiddelijke meetlint waarschuwt echter dat overvloed kan leiden tot overmaat. Maar ook als men zich niet heeft kunnen beheersen, hangt de reddingsboei, gratis beschikbaar gesteld door de gezamenlijke dieetgoeroes, binnen handbereik…
Kortom een schilderij om bij te likkebaarden en te watertanden al moet ik eerlijk bekennen dat mijn aandacht in eerste instantie niet werd getrokken door de hamburger en de taartjes!
Ik hoor het jullie zeggen; “Ouwe snoeper!!!”…… Het zij zo..
We kijken immers naar een magisch realistisch schilderij waarbij iedereen zijn of haar fantasie de vrije loop mag laten….
OVERVLOED
Hij wou naar ’t Rutbeek recreëren..
maar zijn zwembroek zat te nauw.
Hij ging zich voor zijn buik generen,
maar toen was daar ineens die vrouw.
Een overvloed zonder veel kleren,
aan mooi volume geen gebrek.
Het lukte naast haar te parkeren
en ze raakten in gesprek.
Ze konden van elkaar veel leren
over stamppot, worst en spek,
of hoe je pudding moest flamberen.
Ze kregen beide grote trek.
Thuis gingen ze elkaar trakteren
op chocolade en gebak.
Lekker samen broodjes smeren
en daarna een warme prak.
Ze hadden niet zo van elkaar genoten,
want haar bed bleek veel te klein.
Zodat ze resoluut besloten;
“Morgen gaan we aan de lijn”…..
Wie meer wil zien van het werk van Hans kan tot half mei terecht in het revalidatie centrum het Roessingh in Enschede, de toegang is vrij….
EIERGARDERN
Palmzondag nadert, tijd voor de bekende Enschedese dansgroep de Schaddenrieders om weer huis aan huis te gaan voor het “eiergaddern”. De opgehaalde eieren worden op Palmzondag onder begeleiding van het muziekkorps der voormalige schutterij bij de diverse instellingen in de stad aangeboden.
Uit het bijgaande krantenartikeltje is op te maken dat er ook bij ons op het Stevenfenne in 1952 veel eieren zijn opgehaald.
Eiergaddern” aan de Langestraat in 1949..
RAAD DE PLAAT..
Tegenwoordig is het mode om saaie trafohuisjes etc. van een aardige beschildering te voorzien.
Wie weet waar we dit huiselijk tafereeltje kunnen vinden?
KERMIS
De Paaskermis was voor ons kinderen altijd een groot avontuur waarnaar lang werd uitgekeken.
Je vroeg je af voor spectaculaire attracties er zouden zijn en je kon je verheugen op al dat heerlijke kermislekkers dat je anders nooit kreeg.
Gerrit vertelt vooral over dat laatste zijn ervaringen…..
Op tweede paasdag is het raak,
dan gaat de kermis open.
Jong en oud snakt naar vermaak.
Je kunt over de koppen lopen..
In mijn kinderjaren was de eerste paasdag nog voor Onze Lieve Heer, alles was gesloten. Maar op paasmaandag precies om twaalf uur kon het feest beginnen. Vooral op jonge leeftijd maakte de kermis op mij grote indruk. De geuren, kleuren, de muziek en het geschreeuw van de exploitanten uit de luidsprekers, de grote snoepkramen en natuurlijk de attracties, je keek je ogen uit. Vader was ook een groot liefhebber en samen waren we al vroeg aanwezig om alles te verkennen en te bekijken. En uurtje maar want om een uur moest er worden gegeten. Ik mocht wel een keer draaien en vader deed wat behendigheidspelletjes bij een gokkraam waarmee hij altijd wel een doosje bonbons of een plak noga won dat als presentje voor moeder werd meegenomen, maar verder moest ik geduld hebben tot de namiddag. Tegen vier uur gingen we naar mijn tante die aan het eind van de Pathmossingel woonde. Hier verzamelde zich de familie en zo trokken we in optocht naar het Volkspark. Groot feest natuurlijk voor mijn neef en mij met het spookhuis en met de vaders in de botsautootjes als hoogtepunten. Natuurlijk een suikerspin die heel wat leek maar weinig was.
De laatste ronde over de kermis begon met het invallen van de duisternis zodat we konden genieten van de kleurrijke verlichting en waarbij we wat uit mochten zoeken bij een snoepkraam. Mijn voorkeur lag bij zo’n grote kaneelstok. Daarna volgde een ritueel dat ik nooit goed heb begrepen. Langs de ingang bij de Parkweg stonden tot mijn grote verbazing wel vier of vijf palingkramen naast elkaar. Ik snapte niet waarom. Paling kon je iedere dinsdag en zaterdag volop op de markt bij Rillman kopen en misschien nog wel lekkerder en goedkoper dan op de kermis. Maar het zal van oudsher wel traditie zijn geweest..”noar hoes met ’n pondje paling.” Mijn familie maakte daarop geen uitzondering en beladen met de goed verpakte gerookte aal keerden we terug bij mijn tante thuis. Hier werd de eettafel vrijgemaakt en gedekt met een tafelzeil waarop oude kranten werden uitgespreid. Iedereen schaarde gretig zich rond de dis waarna het grote eetfestijn kon beginnen. Ik hield wel van vis maar lustte absoluut geen paling. “Pech had, dan krieg ie niks.” Een alternatief was niet denkbaar. En zo keek ik genoeglijk lurkend aan mijn kaneelstok toe hoe met steeds vetter worden vingers de palingen van hun goudbruine velletje werden ontdaan en door steeds vetter worden lippen onder het uitroepen van superlatieven als; “Lekker, ze bint good vet dit joar, fijne paling en Gerrit preuf toch ok es” naar binnen werden gewerkt……
De kermis is een pijp kaneel, een ieder zuigt eraan en krijgt zijn deel….
PUZZELTJE
We zijn weer aan het einde van onze eerste aflevering van 2018.
Tot slot natuurlijk weer een puzzeltje voor de liefhebbers. We wensen hierbij veel succes!!
Pasen komt alweer snel in zicht en we worden nog druk met het beschilderen en verstoppen van de eieren... Op 1ste Paasdag 's middags misschien nog even naar de kermis en voor wie het leuk vindt is er 's avonds altijd wel ergens een paasvuur...
Waar je ook bent, thuis of in een warm oord, wij wensen iedereen GEZELLIGE DAGEN
en.... doe vooral 'heinig an met eier ett'n'...
