HET Oude Mannen- en Vrouwenhuis

Het valt natuurlijk met geen mogelijkheid te vergelijken met de verzorgingshuizen van tegenwoordig die van alle denkbare gemakken zijn voorzien. Dat was vroeger wel anders, hoewel men zich toen ook inzette om het verblijf zo aangenaam mogelijk te maken. Hoewel...... sinds 2014 gelden er nieuwe regels en wil het kabinet dat ouderen langer thuis blijven wonen. De toelatingseisen zijn sinds 1 januari de voor verzorgingshuizen verzwaard....
De verzorgingstehuizen van heden zijn natuurlijk niet te vergelijken met die van zo’n 150 jaar geleden, maar men deed z'n best.

Op 7 mei 1866 werd het Oude Mannen- en Vrouwenhuis aan de Molenstraat 39 voor het eerst in gebruik genomen.
De Stichting werd indertijd gebouwd van gelden die bijeen werden gebracht voor de slachtoffers van de grote brand van Enschede in 1962.
In Zwolle had zich direct na deze brand “De Dames-Hoofdcommissie voor de verloting van voorwerpen van kunst en smaak, ten behoeve der slachtoffers van den Brand van Enschede van 7 mei 1862”gevormd. Deze commissie bracht de belangrijke som van ƒ 57.249,73 bijeen en toen ze aan de Commissie van Onderstand te Enschede ƒ 25.000,-- had gezonden en voor de wederopbouw van kerken ƒ 18.000,-- beschikbaar had gesteld, bleef er na aftrek nog enige kleinere bedragen, ruim ƒ 10.000,--  over.
De Hoofdcommissie te Zwolle was van oordeel dat dit overschot niet beter kon worden besteed en geen blijvender waarde zou kunnen krijgen dan door het aan te bieden voor een gesticht tot huisvesting van oude mannen en vrouwen, tevens geschikt voor ziekenverpleging.
Het denkbeeld vond bijval bij het gemeentebestuur van Enschede en de Commissie van Onderstand aldaar, niet alleen omdat daardoor een blijvende herinnering zou worden verkregen aan de liefdadigheid aan Enschede in moeilijke jaren, maar ook omdat hiermee aan een lang gekoesterde wens uitvoering kon worden gegeven. Dit plan werd nog eens bevorderd door het aanbod van de heren H. J. van Heek, Gerhd. Jannink en A. J. Blijdenstein, die voor de uitvoering ervan ƒ 6000.—beschikbaar stelden, een legaat voor liefdadige doeleinden bestemd door de heer Egbertus van Heek. Zodoende werd tenslotte een bedrag van ruim ƒ 16.750,-- verkregen door de Raad van Enschede benoemde Commissie van vijf leden die jaarlijks rekening en verantwoording aan die Raad zou moeten geven. Het reglement zou verder goedkeuring van de Raad nodig hebben. De Commissie bestond uit de heren; W. C. T. Nahuis, burgemeester H. van Heek, P. ter Kuile Ezn., B. Eekman en J. Beukers.
 
Bij raadsbesluit van 3 maart 1865 stond de gemeente kosteloos het benodigde terrein voor de bouw van het gesticht  af. Dit terrein was gelegen aan de Molensteeg, later de Molenstraat.
De onderstandcommissie te Enschede die in 1862 uit de ontvangen gelden ter voorziening in de eerste dringende behoeften aan huisvesting 20 arbeiderswoningen had laten bouwen, stond deze af aan het te stichten Oude Mannen- en Vrouwenhuis waardoor op een inkomst van ƒ 600,-- tot ƒ 800,-- per jaar kon worden gerekend.
Op 13 juni 1865 werd de bouw van het gesticht opgedragen. Begin 1866 was het gebouw voltooid maar scheen de behoefte eraan nog niet bijzonder groot. Besloten werd vooralsnog geen personen in het gesticht toe te laten.
In mei 1866 werd het nieuwe gebouw op aanvraag van het gemeentebestuur beschikbaar gesteld voor het opnemen van eventuele choleralijders en werden de eerste bedden en ledikanten aangeschaft. Gelukkig was de opname van zulke patiënten niet nodig.
Volgens een gedenkplaat, waarvan een kopie in het huis aanwezig was, is het gebouw op 7 mei 1866 officieel in gebruik genomen. Langzamerhand is het gesticht in de loop der jaren aan zijn doel gaan beantwoorden. Als ziekenhuis heeft het nooit dienst gedaan.
In 1912 werd het gebouw belangrijk uitgebreid. 
In hetzelfde jaar werden de beide vleugels in gebruik genomen. Ter herinnering aan deze uitbreiding was in de hal van het gebouw een gedenkplaat aangebracht, waarop de volgende tekst was gebeiteld; “Ter gedachtenis aan den heer E. Jannink Ezn. en anderen, door wier milde bijdragen de uitbreiding dezer stichting in 1912 tot stand kwam.”
Was er in 1912 na de verbouwing plaats voor ± 80 oudjes, spoedig bleek de beschikbare ruimte te klein. In 1934 werd er toe over gegaan een aparte rookzaal voor de mannen in te richten.
 
De volgende jaren liep het bestuur weer met plannen tot verbouwing en uitbreiding rond maar ten gevolge van de oorlog kon van deze plannen de eerstkomende tijd nog niets komen. Later zijn er nog twee ziekenzaaltjes ingericht en ook werd de badgelegenheid uitgebreid en gemoderniseerd. Verder werden alle kamers en vertrekken voorzien van een vloerbedekking die aan de hygiëne in het huis zeer ten goede kwam.
Op 6 mei 1941 vonden 87 oudjes in het huis onderdak. Daaronder waren drie echtparen die over een eigen kamer beschikten. Overdag kwamen de oudjes samen in de recreatiezalen. Voor de vrouwen bevond die zich aan de voorzijde, de rooksalon voor de heren, waar zich ook een leestafel bevond, zat aan de achterzijde. De oudjes waren vrij om uit te gaan wanneer ze dat wilden. Maar de orde en regelmaat in het Huis maakten het noodzakelijk dat ze op de etensuren aanwezig waren. Wel werd hun toegestaan een maaltijd te verzuimen wanneer ze bij familieleden wilden eten maar ze moesten vooraf de huismeester hiervan in kennis stellen. Het “avondappel” was op half acht bepaald maar in bijzondere gevallen kon “avondpermissie” tot 10 uur worden verleend. Een enkele keer kwam het voor dat één van de oudjes om permissie vroeg, b.v. ter gelegenheid van een familiefeestje, een nachtje van huis mocht blijven. Ook dit werd toegestaan maar het kwam weinig voor. Opmerkelijk was dat vooral in de laatste jaren vele oudjes die in het gesticht kwamen, in het bezit van een rijwiel waren. Het aantal te bergen rijwielen was sterk toegenomen, zo sterk zelfs dat een nieuwe rijwielbergplaats in gebruik moest worden genomen. Tal van keren werden er voor de oudjes gezellige avonden en middagen bereid.