|
-
MALLE BABBE OET BOKEL
Uit het verleden van Enschede en de omliggende
buurtschappen zijn veel officiële gebeurtenissen
beschreven. Oorlogen, rampen, hoge heren,
politieke en industriële ontwikkelingen enz.
Maar in de schaduw hiervan komt men zo af en toe
(mangs) ook verhalen tegen over het gewone volk.
Een prachtig voorbeeld hiervan is het lot van
Berendina Hertgers.
We gaan daarvoor terug naar het jaar des Heeren
1748.
Ons land was sinds 1741 verwikkeld in de
Oostenrijkse- Successie- Oorlog. Deze speelde
zich voor het grootste deel af op het
grondgebied van het huidige België dat toen bij
Oostenrijk hoorde.
Frankrijk was een machtige vijand en ons land
kreeg hulp van Hannover dat zijn huursoldaten,
de beruchte Brunswicker blauwrokken, via Twente
naar het slagveld stuurde. Dat hield in dat aan
veel van deze doortrekkende troepen in de
Twentse dorpen en steden inkwartiering moest
worden verleend. Natuurlijk zochten deze
soldaten vermaak en vertier in de herbergen en
daar deed de 24 jarige Berendina vol overgave
aan mee. Zo zelfs dat er kwaad van gesproken
werd en menigeen haar gedrag als zedeloos
bestempelde. De gevolgen konden niet uitblijven
en Berendina die als melkmeid op een boerderij
in Boekelo werkte, raakte zwanger van een
soldaat die niet met haar wilde trouwen. Ze wist
dit verborgen te houden totdat de boerin op 6
oktober ’s morgens vroeg een dood kindje in de
bedstede van Berendina aantrof. Het had een
indrukt schedeltje en al snel werd Berendia
beschuldigd van kindermoord……
Ze ontkende heftig
en beweerde dat het kindje dood was geboren,
maar wegens haar lichtzinnig en vrijpostig
gedrag en het geheimhouden van haar zwangerschap
werd ze door de vooringenomen en in zedenzaken
zeer strenge magistraten die vaak de bijbel als
grondslag namen, tot de wurgpaal veroordeeld. De
doodstraf werd in die dagen voltrokken in
Oldenzaal en Berendina werd in afwachting van de
terechtstelling opgesloten in de kelder van het
Oldenzaalse stadhuis.
Op 21 december 1748 was het zover. De
veroordeelde melkmeid werd op een open wagen
gehesen waar dominee Strik uit Enschede naast
haar plaats nam om haar in haar laatste momenten
te bij te staan. De wagen werd door een aantal
Nederlandse soldaten begeleid om
wanordelijkheden te voorkomen want meestal nam
het volk een voorschot op de straf door de
misdadiger met van alles en nog wat te bekogelen
en uit te schelden …
Nu echter was het anders.
De Oldenzaalse bevolking vond de doodstraf veel
te zwaar voor zo’n jonge vrouw en protesteerde
luid. Ook de Hannoverse soldaten waarmee
Berendina zo goed bevriend was geraakt, waren
verontwaardigd en besloten in te grijpen.
Toen
de wagen bijna het galgenveld waar de doodskist
al klaar stond, had bereikt, viel een groep van
zo’n twintig soldaten de stoet des doods aan. De
Nederlandse soldaten werden ontwapend en in
bedwang gehouden terwijl anderen Berendina
bevrijden. Een van de soldaten zette haar voor
zich op zijn paard en reed spoorslags met haar
naar grensovergang de Poppe waar ze eenmaal in
Duitsland spoorloos verdwenen.
De verontwaardigde overheid loofde nog wel een
premie uit voor degene die haar terug zou
brengen maar dat leverde niets op. De soldaten
die mee hadden geholpen aan de vlucht kregen een
disciplinaire straf. Nooit werd meer iets van
Berendina vernomen, maar het gerucht gaat dat
het goed voor haar is afgelopen. Ze zou er, ver
weg van Boekelo, de liefde en een nieuw leven
hebben gevonden.
Deze gebeurtenis was voor de autoriteiten in
1775 aanleiding om bij de terechtstelling van de
beruchte misdadiger Huttenkloas extra
maatregelen te nemen om een herhaling te
voorkomen…
Ik heb ze niet gelezen of gezien maar er zouden
een film en een roman over Berendina bestaan……
|
|
|
Berendina ter veroordeling..
|
|
galgenveld Oldenzaal...
|
|
gevestigd terwijl van het oude lage rechter gedeelte na een
brand alleen de voorgevel nog overeind staat. 
