RIOLERING
In 1900 werd de riolering van Enschede vernieuwd en uitgebreid. Dat was hard nodig want de stank en overlast namen ernstige vormen aan. Tot aan de grote brand in 1862 kieperde men de tonnetjes met uitwerpselen leeg als mest op het eigen stukje bouwland of eenvoudig in de gracht. Bij de wederopbouw na de brand werd de gracht gedempt en werd een systeem ingevoerd waarbij de tönnekes tegen betaling door de gemeente werden opgehaald en geleegd op de Konijnenberg bij de Molenstraat. Een goede riolering was dus hard nodig en men schakelde daarbij waar mogelijk over op closet met waterspoeling…. Pas na 1960 verdwenen de laatste “tönnekes’ uit de stad. Maar niet alleen de menselijke resten van ontbijt, middagmaal en avondpot werden gedumpt op de nieuwe riolering ook het smerige afvalwater van de fabrieken verdween ondergronds. Overigens niet voor lang want de Enschedese rioolbuizen hielden op aan de stadsgrens waar de hele rotzooi werd geloosd op beken en sloten langs de Hengelosestraat, de Parkweg, de Emmastraat en het Stevenfenne die allemaal samenkwamen op de Oelerbeek. De gemeente dacht hierbij mooi van de troep verlost te zijn maar had niet gerekend op baron van Heeckeren van Wassenaar, kasteelheer en bezitter van het landgoed Twickel. De door het Enschedese afval vervuilde Oelerbeek stroomde over zijn grondgebied en veroorzaakte daar een ondragelijke stank terwijl het water door het afval van de ververijen alle kleuren van de regenboog kreeg. Toen klagen niet hielp spande de baron die belangrijke connecties in de hogere kringen had, een proces aan dat Enschede jammerlijk verloor en waarbij de stad werd veroordeeld tot een boete van 50 gulden per dag zolang de overlast duurde….. Pas in 1915 werd een eerste poging gewaagd de stank te beteugelen door een waterzuivering-installatie aan te leggen bij het Bruggert waar het water uit de beken werd opgevangen. Het was een fiasco en de dagelijkse boete bleef gehandhaafd. In 1920 werd een nieuwe poging ondernomen. Een gerenommeerde firma uit Utrecht bouwde aan de Bruggertsteeg voor 190.000 gulden een "moderne" zuivering (ik heb deze installatie nog gekend). Maar ook dit bleek een mislukking. Pas in 1939 werd begonnen met een grote nieuwe biologische waterzuivering naast het kanaal. De bouw werd door de oorlog vertraagd en de installatie kwam pas echt in 1951 in bedrijf. De kosten bedroegen 4 miljoen gulden. Intussen had men wel gezorgd dat het afvalwater niet meer richting Twickel stroomde. De boete verviel in 1949 en had dus bijna 50 jaren standgehouden en de Enschedese belastingbetaler een klein miljoen gulden gekost, de beide falende installaties op het Bruggert nog niet eens meegerekend.


      
                        Bruggenmorsweg 1947 met rioolwaterzuivering en machinekamer...