SEPTEMBERNIEUWS 2021 
                   

 

 





LORELEI


Eeuwenoude liedjes die in de hitparade komen, kennen we in ons land nauwelijks.
Anders is het bij onze oosterburen...Denk maar eens aan Heino met “Hoch auf dem gelben Wagen” , een liedje dat wij al op de lagere school zongen.
Zo’n oude/nieuwe hit vonden we in Mini’s platenrekje...
Ook weer een oud Duits volkswijsje, naar een gedicht van Heinrich Heine uit 1824 en op muziek gezet in 1837 door Friedrich Silcher....
Het gaat over de oeroude sage van de Lorelei, een 132 meter hoge rots langs de rechteroever van de Rijn in Duitsland. De machtige rivier is hier op z’n smalst en ontstaat er een gevaarlijke stroming waardoor in het verleden menig schip verongelukte......
In vroeger dagen werd de rivier en haar oevers bewoond door waternimfen die echter door de steeds drukker worden scheepvaart en de mensen die op de oevers gingen wonen, werden verjaagd. Er bleef er echter één achter die geen afscheid van de Rijn kon nemen, zij ging wonen op de hoge rots de Lorelei.. Ze wist daar met haar prachtige, treurige zang, haar schoonheid en haar lange gouden haren menig schipper te bekoren en zo in verwarring te brengen dat hij zijn schip op de rotsen liet lopen en reddeloos verdronk.
Een prins had het verhaal gehoord en wilde met eigen oren en ogen haar schoonheid wel eens ondergaan, maar ook hij verdronk jammerlijk. Zijn schildknaap echter kon nog net op tijd overboord springen en zichzelf redden. Toen hij verslag uitbracht bij de vader van de prins, besloot deze uit verdriet en woede een legertje soldaten naar de rots te sturen om de nimf te vermoorden.
Toen de nimf de gewapende mannen zag naderen, wierp ze haar gouden halsketting in de rivier, zong nog eenmaal haar lied en vroeg vadertje Rijn om hulp..... Hierop welden uit de Rijn twee reusachtige golven op die haar meevoerden....  Daarna is er nooit meer iets van haar vernomen.
Het lied van Heinrich Heine werd in 1981 door de Française Mireille Mathieu op de plaat gezet en werd mede door haar accent in Duitsland een grote hit......

Misschien herinneren de ULO-gangers onder ons zich het gedicht nog... we kregen het bij Duitse les als voorbeeld voor de Duitse literatuur...
 


Zing het mee bij;  
"NOSTALGIE"



 

 





DRUSUSROTS


Om de door stank, rook en roet der textielfabrieken verpeste atmosfeer van de stad te ontvluchten, trokken veel Enschedeërs bij mooi weer naar buiten. Buurse, het Lutterzand, Het Springendal bij Ootmarsum waren en zijn nog steeds geliefde bestemmingen. Niet alleen voor de noeste arbeider maar ook voor de elite die er boerderijen opkochten of een heel grondgebied en er buitenhuizen lieten bouwen. Een aparte status had Bentheim, de rijken gingen er heen voor het kuuroord, Jan met de Pet om zich te vergapen aan het slot en om een lekker Duits biertje te drinken….
Ik herinner mij nog helder mijn eerste aanblik van het kasteel tijdens een tochtje bij vader achter op de Solex. Na een bocht even voorbij Gildehaus doemde ineens hoog op de rots de machtige burcht op. Het was of je in een andere wereld was terechtgekomen zoals bij het lezen van een sprookje uit een ver land, maar nu zo dicht bij huis… Ik was en ben ook nu nog diep onder de indruk wanneer ik de burcht in de verte zie opdoemen. Dat waren er meer, zoals de bekende schilder Jacob van Ruisdael die al rond 1660 naar onze streken trok om een aantal schilderijen van de burcht te maken waarvan ik de mooiste verderop afdruk omdat deze zo mooi de sfeer uit die tijd weergeeft. In een vorig verhaal heb ik al wat verteld over mijn belevenissen als kind in het slot en hoe het tijdens de Franse tijd door soldaten van Napoleon dreigde te worden opgeblazen….
Nu wil ik jullie deelgenoot maken van de legende die verhaalt hoe de burcht werd gebouwd. De hoge rots waarop het slot prijkt was al van ouds her een strategisch punt van waaruit men de enige weg die door de toenmalige ontoegankelijke moerassen leidde, in het oog kon houden. De Romeinse veldheer Drusus zou er al een fort (castellum) hebben gebouwd er hebben gebivakkeerd en geregeerd. Naast de burcht staat namelijk een ca. 9 meter hoge, slanke rots met een platte top waarop hij staande recht zou hebben gesproken en die nu in het Duits nog “Drususfelsen” heet.


 

 

 

 

 




Drususfelsen, een negen meter hoge slanke rots naast de burcht met op de top het versteende gehoororgaan van de duivel ...
 

 

 





DES DUIVELS OORKUSSEN


De eerste graaf van Bentheim heette Bento en had zo’n dikke duizend jaren geleden maar een klein, deels nog houten kasteeltje op de hoge rots. Hij droomde van een toekomst waarin hij zijn onderdanen een beter leven kon geven en hijzelf uit kon groeien tot een machtig man met een imposante burcht. ’s Avonds bij een kan bier mijmerde hij er vaak over maar had niet de financiële middelen om zijn droom te verwezenlijken…
Dit hoorde de duivel die in de omgeving driftig op zoek was naar zieltjes. Meestal tevergeefs want de mensen waren toen nog godvruchtig en godvrezend dus bij de minste gelegenheid moest hij zijn kansen grijpen…. Bento schrok toen de reusachtige angstaanjagende rode gevallen engel plotseling bij hem aan de keukentafel stond…… “Ik heb je wensen gehoord en kan je wellicht wel helpen”, sprak de duivel.
Zijn hete naar zwavel stinkende adem deden edelman achteruit deinzen. Hij beloofde Bento een prachtige en onneembare burcht en een gouden toekomst en welvaart voor hem en zijn horigen. “Wat moet ik daarvoor doen?” vroeg de graaf argwanend. Lucifer grijnsde, voor zover hij dat kon, vriendelijk… “Ik wil alleen maar je ziel, dat is alles.. een mooie ruil toch?” Bento dacht even na.. “Laten we het zo afspreken, jij krijgt de ziel van het eerste levende wezen dat naar het kasteel komt kijken.” De duivel stemde gretig toe want hij dacht dat Bento uit nieuwsgierigheid en hebzucht wel de eerste zou zijn en daarbij had hij niet alleen de ziel van de graaf te pakken maar ook die van al zijn onderdanen die hun heer zouden moeten volgen. Die nacht toog de duivel aan het werk… Hij brak zandstenen brokken uit de berg en rukte machtige eiken los uit het woud als bouwmateriaal. Zwoegend en zwetend kreeg hij nog voor het ochtendgloren een prachtige bouwwerk klaar. Trots en tevreden bekeek hij het resultaat, maar was zo uitgeput dat hij zijn gehoornde kop te ruste legde op de Drususrots en in een diepe slaap viel. Toen de zon opkwam, verstopte Bento zich in de bosjes. Hij was niet van plan zich aan de duivel te vertonen om zo zijn ziel te verliezen en had in een kooi een raaf meegenomen. Deze liet hij ontsnappen waarna de grote zwarte vogel luid krassend op de kasteelmuur neerstreek. De duivel schrok wakker van het lawaai, zag de raaf en begreep meteen dat Bento hem beduveld had door niet zelf als eerste te komen, maar de raaf te sturen. Woedend wilde hij opspringen om de raaf te grijpen, maar zijn oor bleef vastplakken aan de Drususrots en werd door het woeste, duivelse geweld afgerukt en bleef steken op de rots. Vloekend, tierend en kermend van de pijn droop de duivel af terug naar de hel…. Nu kroop Bento uit zijn schuilplaats tevoorschijn; zijn wensen waren in vervulling gegaan. Hij noemde de fraaie burcht Bentoheim (huis van Bento) Het volk was hem dankbaar en stichtte rondom de burcht een stadje met dezelfde naam terwijl later ook het graafschap deze naam kreeg hetgeen door de jaren heen verbasterde tot Bentheim. Boven vanuit het kasteel is nog altijd het, in de loop der eeuwen versteende, gehoororgaan van de duivel op de top van de Drususrots te zien. (zie foto boven)
Een foto is leuk maar veel mooier is het om eens zelf te gaan kijken en in, om en bij de burcht onder het genot van een glas bier of wijn een beetje de sfeer van de middeleeuwen te proeven…



 

 




De naast de burcht gelegen rotsen de Drususfelsen....
 

 

 

 

 

 

 


 

BOLLETJE...      groot geworden door reclame


We kennen ze allemaal de beschuiten en andere bakkerij  producten van ter Beek uit Almelo onder de naam Bolletje...
Al in 1867 krijgt Gerard ter Beek van zijn vader een bakkerij met winkel aan de Grotestraat in Almelo.
Hij bakt er iets goeds van en in 1900 heeft hij 13 personeelsleden en werkt al met machines.
Zijn zoon Bernard neemt de zaak over en is een echte handelsman. Hij bakt naast brood ook gebak en beschuit en levert die aan andere bakkers met zijn bakfiets tot in Deventer toe.
Nog voor de oorlog wordt de zaak uitgebreid en komen alle kinderen in dienst, de jongens in de bakkerij, de meisjes en schoondochters in de diverse winkels.
In 1952 levert men al veel andere bakkers de inmiddels bekende ter Beeks eierbeschuit, lekkerder dan andere omdat er meer eieren in worden verwerkt. Er is echter een probleem, de andere bakkers verkopen niet graag onder de naam van een andere bakker. Er moet dus een neutrale merknaam komen. Een van de broers komt op het idee Bolletje als hij langs de band met de bolletjes deeg voor de beschuit loopt.... Het bekende reclamebureau de Zuil uit Enschede wordt ingezet om het idee uit te werken en de naamsbekendheid te bevorderen. Een gouden greep...de slogan “Ik wil Bolletje” waarbij bekende Nederlanders waaronder de voetballers René en Willy van de Kerkhof met de vuist op tafel slaan om hun wens naar Bolletje kracht bij te zetten, slaat aan. Ook allerlei grappige cartoons in dag- en weekbladen maken van Bolletje de bekendste beschuitfabriek van het land.
We kennen ook nog Boer, Bakker, Bolletje enz. enz. In 1954 verhuist men naar een nieuwe fabriek aan de Turfkade in Almelo. In de oude bakkerij zitten nu het bakkerijmuseum en een koffiebar.
Nog altijd timmert Bolletje aan de weg met leuke reclames en producten zoals voor enige tijd met “Gebakken lucht”

 

  
 



       

 

 

 

 

 

 





 DE KETTINGBRUG  


In onze kindertijd was “De Kettingbrug” een ontspanningsoord dat deze week met het fraaie zomerweer weer in herinnering naar boven kwam. De zomerse tochtjes op de fiets naar ‘De Waarbeek’ en ook ‘De Kettingbrug’ met de grote speeltuinen waren in die dagen een waar kinderparadijs.
Onze ouders hadden zogezegd ‘geen kind aan ons’...  


 







KINDERPLEZIER


Hoewel beide gelegenheden nier ver van elkaar af lagen gingen we vaker naar de Waarbeek. Dat kwam waarschijnlijk omdat daar behalve de attracties ook een zwembad hoorde waar we geregeld in rond spartelden... Ik weet niet precies meer wanneer en waarom het zwembad opgeheven werd, maar denk ergens in de jaren 60.
Jammer vond ik dat toen wel..
Veel informatie heb ik over De Kettingbrug overigens niet kunnen vinden.

 

               

                Het was een café restaurant, links van Enschede komend, aan de Hengelosestraat.
                In de jaren twintig was de eigenaar de heer Rond en stond het in de gemeente Lonneker.
                Bij het restaurant met een eenvoudige speeltuin was echter nóg een grote attractie.





  
Die attractie was een brug dat gemaakt was van twee kettingen en daar tussen waren planken bevestigd.
Aan de ene kant klom je erop en dan moest je al rennend afdalen om tegen de andere kant weer omhoog te klauteren.

De gein bestond eruit dat precies beneden in het midden van de vijver de brug het water raakte zodat je, wanneer je niet snel genoeg wegkwam of viel, je op z’n minst een nat pootje kreeg. De planken in het midden die in het water lagen waren vaak glad en glibberig zodat menigeen onderuit ging.

Ikzelf was ook al een paar keer zo’n slachtoffer.







Café - Restaurant De Kettingbrug was een bekende rust- en ontspanningsplek in Twente.
Van 1930 tot 1970 was de heer Vaanholt de eigenaar van de uitspanning.
Na die tijd had het een minder goede naam. In het pand was de nachtclub "Wiener Café" gevestigd en    daarna de club "Scaramouche".
In 1983 werd het door brandstichting vernield.

       




Het knerpende Kettingbrug 'grind' weggetje vanaf de Hengelosestraat om er te komen....



Kettingbrugweg zoals het er thans uitziet - foto 2018....
 


De Kettingbrug heeft het verder met de Waarbeek niets te maken hoewel, vroeger toen het Twentekanaal nog niet was gegraven kon je bij De Kettingbrug de weg inslaan en zo kwam je bij een stationnetje dat speciaal voor de bezoekers van de Waarbeek was aangelegd.
Je kon vandaar door het bos naar de Waarbeek lopen.
Toen het kanaal klaar was, werd dit station overbodig. Mogelijk is de plezierboot “Hilda” om deze reden als plaatsvervanger van het spoor in de vaart gekomen….

                        



"De Hilda" voer vanaf de haven van Enschede naar "De Waarbeek" in Hengelo - jaren 50...
 






 

 






VROGGER NOAR BUURS   


      
Gerrit haalde met een oude kennis herinneringen op aan Buurse...




 

 

 

 

 





Onlangs belde mij onverwacht een oude bekende.     
We hadden elkaar sinds onze tienerjaren niet meer gezien. Wel las hij regelmatig mijn stukjes op Oud-Enschede die hem er toe brachten eens contact op te nemen om herinneringen op te halen. Het was een lang en leuk gesprek waarin hij vertelde dat hem vooral de gezamenlijke tochtjes met buren of familie op warme zondagen naar Buurse zo positief waren bijgebleven.
Enschede trok in onze kinderjaren in optocht via de Buurserstraat naar het meertje of de beek om verkoeling en gezelligheid te zoeken. Rijen fietsers met voorop en achterop de kinderen. Hij zag nog zo zijn oudste zus die achter op de fiets zat bij vader en de mee hobbelende kinderwagen vasthield waarin zowel de jongste spruit als proviand. Anderen trapten zich het Lazarus op een volgeladen bakfiets. Als het er aan zat.. bij aankomst een ijsje bij Flake (Beekzicht) of op de terugweg in de scherpe bocht bij de Smalenbroeksweg waar zich altijd een slimme ijscoman had opgesteld.
Hij zou het nog eens zo graag weer meemaken….

Ik beloofde hem er een rijmpje over te maken….. Hij is een gelovig mens…. maar wel een met humor.
Vandaar…
 



GEBED


Als U mij toestaat, Lieve Heer
Breng mij terug, nog ene keer
naar de gemoedelijke sfeer
van zo’n zondag met warm weer.


De Buurserstraat vol fietsverkeer
massatoerisme van weleer
naar Buurserbeek of Buursermeer.
Het ijs bij Flake smaakt naar meer


Gespat in ’t water en veel gebleer.
Maar de mooie heide bood nog meer,
een Gentiaan zo blauw en teer,
de vondst van een fazantenveer.


Lag in de hei een stel te neer,
ging tante Hanna fel tekeer.
Donder op met dat gesmeer!
Het paartje schaamde zich dan zeer.


Misschien dat ik romantiseer.
Tegen nostalgie is geen verweer,
ik was er even in gedachten weer.
Dank U wel, O, Lieve Heer!



*
Tante Hanna had 9 kinderen… haar felle reactie op vrijende paartjes verraadde wellicht dat ze zelf teveel van het goede had gehad…..




 

 





 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DE OUDEREN MOETEN OPNIEUW LANGER AAN DE BAK
 







 

 





UITSLAG RAADPLAATJE


Het kenmerkende gebouwtje stond aan de spoorwegovergang van de Haaksbergerstraat bij de afslag naar de Wooldriksweg... Het was het kantoor va R.S. Stokvis, een handelshuis in witgoed, elektronica en rijwielen die o.a. het merk Erres voerde. Het magazijn bevond zich aan de Blekerstraat.
Later heeft er een restaurant in gezeten..


Niet minder dan 4 inzenders hadden het goed.

Onze maandprijs, een lekkernijenpakket van Bolletje is al overhandigd aan de blij verraste winnares....






 












Het oude vertrouwde spoorhuisje ging ca. 1980 ten gronde aan sloop en
 moest het plaats maken voor het
Zuiderspoorflat..



Op deze foto uit 1980 zien we de aanbouw van het Zuiderspoorflat en ook het spoorhuisje is er nog....




In 2018 viel het oude Zuiderspoorflat ten prooi aan sloop.
Het flat was in ernstige mate vervuild en ook had het te kampen met drugsoverlast...




In 2019 werd het nieuwe Zuiderspoorflat gebouwd...
Augustus 2021; de Haaksbergerstraat staat opnieuw op z'n kop.
De rotonde is verleden tijd en is nu weer een gewoon kruispunt met verkeerslichten...




 

 





IJS MET SLAGROOM 


Het is alweer september, de dagen worden weer korter en ook guurder, dat valt alweer goed te merken.
Toch hadden we afgelopen week nog een paar aardige nazomerdagen en hoorde ik ergens in een straat niet nog even de bel van een ijskar???
Dat bracht me opeens op een liedje dat we vroeger zongen en dat jullie je vast nog wel zullen herinneren.

 

 

 

 




IJscoman Ten Heggeler met ijskar in de Egstraat -  jaren 50...
 


 






Bij Mini in de Egstraat woonde in de jaren 50 ook een ijscoman die geregeld met zijn kar door onze straat en buurt ging. Ik herinner me dat sommige ijskarren vroeger een soort cilinder hadden waar een staaf ijs in paste dat naar boven gedraaid kon worden en op een bepaalde dikte werd afgesneden. Op de boven- en onderkant kwam dan zo’n lekker rond wafeltje dat we al draaiend rond likten zodat niks van het kostelijke spul al smeltend op de straat belandde. Wij mochten vaak voor een dubbeltje een ijsje maar je had ze ook van 15 cent of een kwartje. In latere jaren kwam er na het zomerseizoen ook regelmatig een karretje door de straten waar je alleen slagroomwafels kon kopen. Heerlijk was dat. Op de lijn hoefde ik toen nog niet zo te letten….  
De foto’s komen oorspronkelijk uit de verzameling van Peter en Geert Sloot die vroeger in onze straat woonden en wiens vader vroeger als hobbyfotograaf verscheidene prachtige opnamen maakte van met name de omgeving Egstraat en Maaierstraat en zette daarbij vele buurtbewoners op de kiek.
De ijscoman is Harry ten Heggeler. Het gezin woonde ook in onze straat en met één van de kinderen waar ik vroeger vaak mee speelde is Gonny Heijne-ten Heggeler. We hebben elkaar op FB teruggevonden. 
Op de foto zien we onze ijscobuurman met z’n karretje door de straat.
Begin jaren 50 verhuisde de familie naar het Twekkelerveld waar Harry zelf eigen zaak begon en zijn eigen vervaardigd ijs verkocht. 
Op de foto (onder) ter hoogte waar de moeder van Dick Bruggeman loopt bij dat boompje, woonde ik. Op no. 13….





IJS MET SLAGROOM


O, kijk! Daar komt de ijsman aan
De ijsman van de buurt
Die ied’re dag geregeld komt
Zolang de zomer duurt
Zeg, hij heeft lekk’re wafels
Van drie, van vijf, van tien
En verder grote bekers
Met slagroom bovendien



Heel langzaam komt hij nader
Hij trekt eens aan de bel
En roept dan “IJS MET SLAGROOM!”

Die roep, die ken je wel!


De ijsman blijft in onze straat
Heel vaak een tijdje staan
Hij weet wel waar z’n klanten zijn
Ziet heus z’n mensen aan
Zijn wafels moet je proeven
Die grote… die van tien!
Met zó dik ijs ertussen
Een pond wel haast, misschien



Hij blijft op ’t hoekje wachten
Hij trekt eens aan de bel
En roept dan “IJS MET SLAGROOM!”
Die roep, die ken je wel!


O, kijk! Daar gaat de ijsman weer
Een and’re straat nu in
Wij allen hebben ijs gehad
En dat was naar onz’ zin!
In d’and’re straat zijn kind’ren
Die nu aan ’t smullen gaan
Want ’t heerlijk ijs met slagroom
Trekt alle kind’ren aan


Heel langzaam gaat hij verder
Hij trekt eens aan de bel
En roept dan “IJS MET SLAGROOM!”
Die roep, die ken je wel!


Er hoort eigenlijk nog een couplet bij…..  ‘maar ik vind het zo wel genoeg’.




 

 




Zo te zien was er een verjaardagfeest bij de buren... zo'n een ijsje gaat er altijd in...
 

 

 

 

 

 





KLASGENOTEN IN HET NIEUWS....
 

 
 
Op 18 januari j.l. ging er een bericht met foto rond op internet die onder familie, vrienden en kennissen van Gerrit grote consternatie veroorzaakte. Was Gerrit in Amsterdam geweest om mee te demonstreren bij de Coronarellen?
De telefoon stond rood gloeiend en slechts met de grootste moeite kon zijn aanwezigheid daar worden ontkend.
Het was een wel zeer goed lijkende dubbelganger die hier door de ME onder handen werd genomen.
 
We wilden jullie het toch wel curieuze plaatje niet onthouden....

 











 

 

 NIEUW RAADPLAATJE
 
 

Deze keer geen gemakkelijke....

Het gebouw dat we hier zien, stond op een prominente plek in de stad. Tegen betaling kon je er bewonderen, verbazen, verwonderen en kennis nemen van een ver verleden. Het gebouw, een oude villa, werd in de loop der jaren grondig verbouwd waarbij er geen paard in de gang maar in de tuin kwam te staan.


Als er een lichtje gaat branden stuur je antwoord naar ....

 info@stefenfen.nl

 

 
Maar via de gewone mail mag natuurlijk ook!

 









 

 

TOP

HOMEPAGE