\SUNTE  STEFFENSRIED´N

Stefanus was een prominent lid van de eerste christelijke gemeente in Jeruzalem. Vol van genade en kracht deed hij wonderen onder het volk en predikte hij met vurige tong. Dit schoot echter in het verkeerde keelgat bij de joden en op beschuldiging dat hij zich tegen de wetten had gekeerd, werd hij voor de Sanhedrin ( hoge raad) gesleept waar zijn krachtig verweer de hoge priester deed knarsetanden. Hij werd veroordeeld waarna men hem buiten de muren van de stad wierp waar een menigte uitzinnige joden hem stenigde. Stefanus bleef echter tot de laatste dodelijke steen hem trof, getuigen van zijn geloof. Deze heldhaftige houding leverde hem de titel, allereerste martelaar van de vroeg/christelijke kerk op…. Of hij daar in zijn laatste momenten heeft gedacht is onzeker. Zeker is wel dat hij nooit heeft kunnen bevroeden zes eeuwen later nog eens tot beschermheilige der paarden te worden gebombardeerd. De goede ziel heeft, zover bekend, nooit een paard bezeten, laat staan dat hij zich om het lot van deze edele dieren zou hebben bekommerd.
Zijn benoeming tot paardenheilige is slechts te danken aan zijn sterfdag op 26 december. Deze datum paste de kerk uitstekend in haar strijd tegen de niet uit te roeien heidense zeden en gewoonten in Noord Europa. Wat de zendelingen ook probeerden, hoe de christelijke legers ook moorden, de Germaanse stammen in onze streken vertikten het de feesten en rituelen van hun voorouders af te zweren. Vooral het joelfeest (nu nog heet kerst in Scandinavische landen Jul) een dertien dagen durend midwinterfestijn waarbij het er stevig aan toe ging, dus heidens, was een gruwel voor de paus en zijn predikers.
Toen bleek dat er geen enkele remedie was, besloot men de heidense feesten een christelijk karakter te geven( kerstenen) om zo via de geleidelijke weg het kwaad uit te drijven.
Als eerste moest men een alternatief vinden voor de midwinternacht, de langste nacht waarin er in het luchtruim vreemde en geheimzinnige dingen gebeurden maar waarna het licht terugkeerde. Hier gooide de kerk de geboorte van Jezus in de strijd, ook een wonderbaarlijke gebeurtenis met een blinkende ster aan de hemel en was Jezus niet de brenger van `Het Licht`? Het lijkt mooi maar zelfs de meest bijbel vaste godsgeleerden twijfelen aan de nacht van 24 op 25 december als geboortedatum van de verlosser. Immers bij Bethlehem zijn in deze tijd de nachten kouder dan bij ons en geen enkele herder , ook geen eenvoudige, zal het in zijn hoofd halen met zijn schapen in het veld te overnachten. Maar het doel heiligde de middelen en de Germanen vonden het best als er maar uitbundig kon worden gefeest.

               

Zo was het ook op de tweede ochtend na midwinter, dus 26 december, een vast gebruik om de paarden van stal te halen en deze niet gezadeld naar heilige bronnen te voeren, waar ze werden gedrenkt om ziekten en winterstijfheid te voorkomen. Het paard was voor de Germanen een heilig dier dat door de goden aan de mensheid was geschonken. Een echte Germaan wilde dan ook niet na zijn dood zonder zijn paard worden begraven. Dat wij bij een paard nu nog spreken van hoofd en benen terwijl alle andere dieren een kop en poten hebben, stamt nog uit die tijd.
Na het drenken werd een rituele rondgang langs de landerijen gemaakt met als doel een goede oogst waarbij op de erven die men aandeed het bier rijkelijk uit de drinkhoorns vloeide.
Met het opdragen van dit gebruik aan Stefanus die in onze streken Sunte Steffen werd genoemd, hoopte de kerk een einde te maken aan de drankgelagen en de onzedelijkheden die daaruit voortkwamen. In de middeleeuwen zegende een priester op die dag de paarden door ze drie rondjes rond de kerk te laten draven.(zie oude tekening) Ook het hooi en het drinkwater voor de edele dieren werden gezegend. Met breidde het gebruik uit door ook aandacht te schenken aan het andere vee. Armen en kinderen trokken ‘s morgens met een bosje stro of een wortel voor het vee langs de boerderijen en kregen in ruil een snee brood met dikke boter.
Maar wat er door de eeuwen heen ook veranderde, de combinatie omritten te paard dat Sunte Steffenried´n of Sunte Steffensjaag´n heette en `zoep´n en angoan` hield nog tot in de vorige eeuw stand. Geen wonder dat Tweede Kerstdag ook wel `Zoepsteffen` werd genoemd.
Het gebruik dat het vee op die dag extra goed werd verzorgd en dat de boerenzoons er met de paarden op uittrokken om her en der een drankje op te halen en verkering te zoeken, bestond in de zestiger jaren van de vorige eeuw nog in Drenthe en bij ons in Overijssel.
Er zijn landelijke rijverenigingen die het Sint Steffenrijden nog in ere houden terwijl er diverse rijverenigingen zijn die de naam van de heilige dragen…..

Of het er daar nog heidens aan toe gaat????