HET TÖNNEKE
Kort geleden zag ik een prachtige oude film over de
reinigingsdienst van Enschede in 1923 waar we kennis
konden nemen van de wijze waarop het huisvuil en de
privaattonnetjes werden afgehaald en opgeruimd.....
Ik moest meteen denken aan een belevenis uit mijn
jeugd waarvan ik jullie
graag deelgenoot wil maken.
De huizen in de Frederikastraat waar ik opgroeide
hadden al een WC behalve de oude boerderij daar
werden de tonnetjes nog omgewisseld. Het waren
sombere mannen van de reinigingsdienst die, om zich
te beschermen tegen eventuele ongelukken een grote
canvasschort droegen.
We stonden altijd te kijken in de hoop dat er wat
mis zou gaan, maar het waren ervaren vakmensen.
Ik kende het gebruik van een tonnetje of poepdoos
want een oom en tante van mij woonden in de
Elisabethstraat waar huizen stonden uit het jaar
1901. Ik kwam er regelmatig en deponeerde ook
regelmatig een bijdrage in het houten privaat. Niets
aan de hand alleen het krantenpapier dat aan een
touwtje was opgehangen om de restanten te
verwijderen, gaf af en was te dun. De radiogids
werkte beter. Toen oom en tante verhuisden naar een
mooi vrijstaand huis aan de Voortmansweg, bleek ook
daar nog een "tönneke" aanwezig. Dit werd echter
niet geleegd door de reinigingsdienst want de
huurbaas, een boer die even verder aan de Welnaweg
woonde, had een betonnen gierkelder achter in de
tuin aangelegd waar de inhoud van een "tönneke"
moest worden gedeponeerd. Eens in de zoveel tijd
leegde de boer de kelder om met onze resten van een
uitbundige maaltijd zijn land te bemesten.
Wanneer ik aanwezig was moest ik helpen het tönneke
vanaf het huuske naar de kelder te dragen. In deze
tocht zaten een paar hindernissen, zoals een hoge
drempel. Mijn oom schiep er een groot genoegen in om
onderweg regelmatig van zijn lengte misbruik te
maken door de ton wat hoger op tillen zodat de
inhoud naar mijn kant toe klotste en hoewel er een
deksel opzat, over mijn handen en mouwen liep.
Loslaten was geen optie, de gevolgen zouden
desastreus zijn geweest.......Mijn tante was altijd
woest wanneer oom weer eens had toegeslagen. Ik
moest me chemisch reinigen en ook mijn overhemd
moest in de was..... Op verjaardagen werd ik er tot
aan mijn volwassenheid nog vaak mee
geconfronteerd.......
