De
Usseler Es behoorde ooit, voordat men er wegen dwars door aanlegde, men overging
van rogge naar mais en de AKZO er boorhuisjes plaatste, tot de mooiste en
grootste essen van ons land. Voor men in 1855 de nieuwe Haaksbergerstraat (de
oude liep langs de Helmer) er midden overheen liet lopen, was het een grote
aaneengesloten heuvel omringd door een krans van boerderijen. Door de eeuwen
heen werd Ieder jaar de es, doordat men er de met koemest verzengde heideplaggen
uit de potstal voor de verrijking van de arme zandgrond aanbracht, een stukje
hoger. Midden op de es staat nog altijd, als boaken, de vlierbos. In
voorchristelijke tijden zouden hier offers zijn gebracht en in de middeleeuwen
zou er zijn gebeden voor een goede oogst. Er zou een kruis hebben gestaan dat
door de calvinistische verkenners van prins Maurits tijdens het beleg van
Enschede in 1597 zou zijn vernield. Van de vlierbos is nog maar een schriel
struikje over....
Als ik vroeger als kind met vader op een mooie zomerdag tussen het "goudgeel
golvend graan" over de es fietste, rook je de van warmte trillende en met geuren
doordrenkte lucht boven het koren.
Nu ik er aan denk, ruik ik het zo weer..
In een oude reisgids vond ik een beschrijving met gedicht en foto die ik jullie
niet wil onthouden...... Laten we ons oude boerenland waarderen en waar dat nog
mogelijk is, sparen...
Dit schrijft een niet-Twentenaar erover in de jaren dertig....
Op onzen cirkelgang rond Enschede komen we nu in de buurt van de Helmer met vele
mooie paadjes en doorkijkjes. Het aardige kerkdorpje Usselo is nu niet ver meer.
Het ligt aan den weg van Enschede naar Haaksbergen, in de onmiddellijke
nabijheid van een esch, welke tot de mooiste van Twente mag worden gerekend. De
vroegere wandelweg van Delden naar Gronau voerde er dwars doorheen, langs een
paadje, dat herinnert aan het gedicht van August Peaux:
Daar loopt een wegje door 't korenland
't Is maar zoo breed als een menschenhand,
't Is overbogen
Door aren, hooge,
Twee wijde velden aan iederen kant.
't Loopt zoo verborgen de wereld door
't Gaat in de weelde van 't graan teloor
't Kruipt onder de aren,
Ik zie het zoo garen,
'k Geef al de wijde wegen er voor.
Prachtig loopt dit wegje door de wijde, wijde korenvelden. Plotseling ziet men
op het hoogste punt van den esch Usselo: boven het groen der boomen steekt het
torenspitsje zoo aardig uit. Voorbij Usselo, vlak bij den weg naar Haaksbergen,
ziet men de boortorens van de Kon. Nederl. Zoutindustrie in de heide staan.
Verderop strekt zich de prachtige boerschap Rutbeke met het natuur-reservaat het
Buurserzand uit.
Daar zijn plekjes, welke tot het mooiste behoren, dat ons land
aan natuurschoon biedt.
