WISSINK’S MÖL
Op vrijdag 2 november 2018 bezochten we met jaargang 1945 van
de Stevenfenneschool tijdens onze jaarlijkse reünie
de Wissink’s öl in Usselo. Onder de deskundige
leiding van de molenaar, ook een oud-leerling van
onze school werden we ingewijd in de geschiedenis en
de werking van deze “oale stenderkast”. Het was voor
de meeste van ons een mooi weerzien met de oude
molen waarmee we als kind tijdens de fietstochtjes
op zondag met vader en moeder naar Buurse al kennis
maakten.
Ook toen al vond ik de plek van de molen midden op
de hei vreemd. We kwamen er vaak maar de wieken
draaiden nooit terwijl de voor ons kinderen
uitnodigende trap naar boven geheel was omwikkeld
met prikkeldraad om vandalisme te voorkomen.
De molen die in 1802 door de boer van het nabij
gelegen erve Wissink werd gebouwd voorzag in die
tijd in de behoefte van de boeren uit de marke
Usselo voor het laten malen van hun graan.
Tot 1920 hield men het vol toen werd de concurrentie
van de motorisch aangedreven molens die geen wind
nodig hadden te groot. De Wissinksmöl stond op het
punt te worden gesloopt toen J.J. van Deinse ingreep
en de hulp inriep van J.B. van Heek die op het
Zonnebeek woonde. Deze kocht de molen en liet hem in
1921 verplaatsen naar het Buurserzand als attractie
en onderdeel van een te stichten openluchtmuseum.
Omdat van Heek vroeg overleed, kwam het er niet van
en werd het Buurserzand met molen aan
Natuurmonumenten geschonken. De onbeschermde plek
heeft de molen die nooit meer maalde geen goed
gedaan. Ondanks enkele restauraties ging de conditie
sterk achteruit en overwoog Natuurmonumenten de
molen die inmiddels wel een rijksmonument was
geworden, af te breken…….. Dit gebeurde dan ook in
1972 nadat tijdens een hevige storm de molen op hol
sloeg en er door de wrijving brand dreigde te
ontstaan die door snel ingrijpen van de brandweer op
het nippertje kon worden voorkomen. De onderdelen
werden elders opgeslagen.
Nu de molen er niet meer was en men hem ging missen,
ontstond er een touwtrekken tussen diverse partijen
waaronder de gemeente Haaksbergen om de molen in
beheer te krijgen en weer een mooie plek te geven.
Het duurde tot 1981 toen Usselo de strijd
uiteindelijk won en de Wissinksmöl op de oude
fundamenten waar hij ooit had gestaan binnen één dag
door een gespecialiseerd molenbedrijf weer werd
opgebouwd……
En nu stonden wij als babyboomers, na in de
molenschuur tijdens een filmpje van de wederopbouw
genoten te hebben van koffie met appeltaart, onder
aan de steile trap die toegang gaf tot het binnenste
van de drie verdiepingen tellende molen. Terwijl de
wieken speciaal ter gelegenheid van ons bezoek
draaiden, ging eindelijk onze kinderwens van 65 jaar
geleden tot het beklimmen van de trap in vervulling
en konden we kennis nemen van de eikenhouten
ingewanden van de möl en het functioneren
daarvan…..Het was zeer de moeite waard..
Terug op aarde leek het even of er opnamen werden
gemaakt voor “Tussen kunst en kitsch” toen een van
de klasgenoten een op zolder gevonden krijttekening
uit 1919 van de molen liet zien. Enthousiast bogen
deskundigen en fotografen zich over het bijna 100
jaar oude kunstwerkje dat ik hierbij voor de
liefhebbers heb afgedrukt. Tot een waardebepaling
kwam het tot teleurstelling van de eigenaar niet en
in de molenschuur die vol hing met foto’s en
tekeningen, was geen plekje meer vrij.
Het was een bijzondere belevenis in het oude Össel
aan de voet van de Es die ik iedereen met enig
historisch besef en belangstelling voor oude
technieken kan aanbevelen….
Kijk voor meer op de website van de Wissink’s Möl..
