Als kind al boeide me de naam Ypkemeule. In
woonde in de Frederikastraat om de hoek en heb
vaak naar sporen in het landschap gezocht naar
waar men vermoedt de oudste molen van Enschede
heeft gestaan. Het internet hielp me tientallen
jaren later op weg; het moet een watermolen zijn
geweest aan een beek die destijds Ybeek heette.
Al in het jaar 1188 wordt de naam Ybekemole
vermeld. Dus een molen aan de Ybeek ook wel
Ibekkemole, later verbasterd tot Ypkemeule.
Vreemd genoeg is er niets te vinden over de
juiste plaats. De ene bron zegt waar nu der kerk
staat van St. Jan, de andere tussen de
Helenastraat en de Ypkemeulestraat. Er zijn geen
afbeeldingen en ook op oude landkaarten staat de
molen niet aangegeven. De loop van de Ybeek heb
ik wel gevonden en die kan passen bij beide
opties. Ook de waardevolle informatie die ik
kreeg van de redactie van 'n Sliepsteen geeft
geen zekerheid temeer omdat er diverse
boerderijen met de naam Ypkemeule aan
weerszijden van de Haaksbergerstraat hebben
gestaan. De naam ging van de ene boerderij over
naar de andere waarvan de eigenaar ook vaak
Ypkemeule heette. De familienaam Ypkemeule komt
in Enschede nog steeds voor. Alles wat ik heb
kunnen vinden heb ik in dit rijmpje verwerkt.
Hoewel ik het meeste neig naar de plek tussen de Helenastraat en de Ypekemeulestraat blijft nog
altijd de vraag; waar precies?
YPKEMEULE
In mijn buurt waren er namen,
die uit 't verleden tot ons kwamen.
Zoals een straatnaam die begon
met een Griekse Y of Ypsilon.
Het Laantje zeiden mijn verwanten
met rijen bomen aan weerskanten.
Maar van al dat fraaie lover,
was in mijn jeugd al niets meer over.
Waar kwam die naam dan toch vandaan?
En heeft die Meule ooit bestaan?
Was het echt een watermolen
diep in 't weleer verscholen?
Rond 1300 staat geschreven,
werd Ibekkemole weggeven.
Met boerderij en al het werk
aan een orde van de roomse kerk.
Een oude molen aan een beek
die door de eeuwen niet bezweek
en naar ik las nog malen kon
ten tijde van Napoleon.
Een heer op reis in 1910
heeft nog de molenkolk gezien.
Met dikke balken in de grond
waar zich het molenrad bevond.
Waar stond die Ypkemeule dan?
Waar nu de kerk is van St. Jan?
Of toch wat op het kaartje staat;
opzij van 'd Ypkemeulestraat?
